Bossen spelen een cruciale rol in de strijd tegen vervuiling en milieudegradatie. Maar waarom is er zo'n groot verschil in bosrijkheid in Europa, en hoe beïnvloedt de klimaatverandering dit?
Groei van bossen in de EU
De omvang van de bossen in de EU is de afgelopen decennia gegroeid, maar er zijn grote verschillen tussen de landen. Volgens Eurostat is 39% van de Europese Unie bedekt met bossen, vergeleken met 31% wereldwijd. Dat is een toename van 10% sinds 1990. Er zijn echter grote verschillen tussen de landen binnen de EU. Vijf lidstaten hebben meer dan de helft van hun land bedekt met bossen: Finland (66%), Zweden (63%), Slovenië (61%), Estland (54%) en Letland (53%). Landen als Denemarken (15%), Ierland (11%), Nederland (10%) en Malta (1%) blijven ver achter.
Eén van de redenen voor de verschillen tussen landen is winstgevendheid. In landen als Nederland en Denemarken is er minder bos vanwege een efficiënt economisch gebruik van het land. Daarnaast spelen natuurlijke omstandigheden en geschiedenis een rol. In Denemarken en Ierland bijvoorbeeld is de bebossing in het verleden flink verminderd door ongecontroleerde houtkap en het vrijmaken van land voor landbouw.
EU en wereldwijde ontbossing
Hoewel de bosbedekking in de EU toeneemt, draagt de EU behoorlijk bij aan ontbossing elders in de wereld. De EU consumptie vertegenwoordigt bijna 10% van de wereldwijde ontbossing. De Europese Unie heeft echter stappen ondernomen om dit te veranderen door te stemmen voor producten op de EU-markt die ontbossingvrij zijn.
De groei van de bossen in Europa is het resultaat van vele decennia van beleid en landverlating. In sommige landen, zoals Ierland, hebben beleidsmakers besloten de houtproductie uit te breiden. In andere landen was de overgang naar bosbouw vooral het gevolg van landverlating. Traditioneel werden dergelijke gebieden gebruikt voor weidegrond en minder intensieve landbouw. Wanneer dit economisch niet langer haalbaar was, werd het land verlaten en weer bebost.
Klimaatverandering bedreigt bossen
Ondanks de groeiende aantallen worden bossen steeds meer bedreigd door wind, brand en keverplagen. De zomerse bosbranden in het Middellandse Zeegebied domineerden de krantenkoppen en 2022 was het op één na slechtste bosbrandseizoen ooit. Deze verstoringen worden verergerd door klimaatverandering. Hogere zomertemperaturen, gecombineerd met de effecten van steeds meer en langer durende droogtes, maken het gemakkelijker voor branden om te ontsteken en zich te verspreiden. Deze omstandigheden laten ook de bastkever floreren en bomen aantasten en doden.
